RAY MILTON DOLBY (o1933)
Ray Milton Dolby werd op 18 januari 1933 geboren in Portland, Oregon. Als kind wou hij weten hoe alles werkte. Op zijn elfde herstelde hij de kleppen van zijn vaders oude Plymouth-auto. Hij speelde piano en schakelde over naar trompet en klarinet. Hij was gek op muziek, maar wou ook weten waarom de dingen klonken zoals ze klonken. Hoe een orgel werkte en hoe de pijpen trilden en hun verschillende geluiden voortbrachten. Nog tijdens zijn middelbare- schooltijd nam Alexander Poniatoff, de stichter van de elektronicafirma Ampex, hem onder zijn vleugels. Dolby studeerde naderhand aan de universiteit van Stanford, de bakermat van de Amerikaanse computerindustie. In zijn vrije tijd was hij echter altijd bij Ampex te vinden. Begin jaren vijftig zat hij daar in een zeskoppige ploeg die als opdracht had een videorecorder te ontwikkelen. De directie kreeg in 1955 een prototype te zien, in 1957 was de machine - nog ter grootte van een halve kleerkast - klaar. De inbreng van de 22-jarige Dolby gold als fundamenteel. Hij studeerde in Stanford af in 1957 en doctoreerde vervolgens in Cambridge, waar hij ook zijn Duitse vrouw, Dagmar Baumert, leerde kennen. Vanaf 1970 gingen Dolby en zijn vrouw op pad om bij Amerikaanse, Europese en Japanse fabrikanten van bandopnemers en geluidsinstallaties licenties te verkopen. Zo kwam 'Dolby' in handen van de gewone consument. De grote vraag was namelijk: hoe maak je van een relatief makkelijk te imiteren uitvinding een standaard zonder er de eigendomsrechten op te verliezen. Dolby had in de gaten hoe het de videorecorder van Ampex verging. 'Ampex stak al zijn tijd in een hopeloos juridisch gevecht om de technologie voor zichzelf te behouden,' zo zei hij. 'Ik voorzag dat ik in dezelfde ellende verzeild zou raken als ik mijn systeem exclusief maakte.' Dolby bedacht een geniale oplossing. Hij controleerde patenten en handelsmerk zeer streng, maar hij verkocht ze tegen een extreem lage prijs. De laagste marge bedroeg op zeker ogenblik 7,5 dollarcent per bandopnemer. 'Van in het begin was het voor mij duidelijk dat een klein bedrag van een grote markt beter was dan het omgekeerde,' zei Dolby later. 'Als het voor een fabrikant goedkoper was onze licentie te kopen dan ons na te maken, waarom zou hij dan niet voor de Dolby-techniek kiezen?' FilmDolby: 'Toen ik mijn firma oprichtte was een van de grotere plannen het verbeteren van het filmgeluid. Maar ik moest wachten tot 1970 voor mijn bedrijf sterk genoeg was om er ingenieurs voor vrij te maken. De eerste Dolby-monofilm was Stanley Kubricks A Clockwork Orange in 1971. Stereo volgde in 1973-1974; Dolby Stereo Surround, met vier geluidskanalen, in 1975 met Barbara Streisands film A Star is Born. Met de 'Surround' in Star Wars en Close Encounters of the Third Kind werd ook het brede publiek zich bewust van wat Dolby betekende. Bioscoopuitbaters moesten volgen. Star Wars was ook de eerste van tot dusver zeventien films die voor hun Dolby-technologie met een Oscar zijn onderscheiden. Enkele andere zijn: The Deerhunter, Amadeus, Dances With Wolves en Jurassic Park. In 1976 vestigde Dolby zelfs een kantoor in Hollywood, waar ingenieurs van de firma de mixing van de films in de gaten houden. Het bedrijf bleef zich permanent ontwikkelen en vernieuwen. Ray: 'Wat ik doe is te vergelijken met de verbetering van het beeld in de bioscoop. Je vergroot het beeld van zo'n klein negatiefje gigantisch uit en je wil betere kleur, meer scherpte, minder korrel. Hetzelfde geldt voor geluid.' Een van de spectaculaire vernieuwingen is vandaag de digitale geluidsoverdracht voor bioscoopfilms. Sinds 1992 zijn er al honderd met dit systeem op de markt gebracht. Naast beeld en geluid is op een traditionele filmband niet veel plaats meer. Dolby vond toch nog een plekje om de digitale informatie onder te brengen, namelijk tussen de tandgaatjes van de film. Ook dit systeem is snel een standaard aan het worden. De nieuwe filmbanden kun je zowel in traditionele als in geavanceerd uitgeruste bioscopen draaien en dat is de troef waarmee Dolby de concurrentie heeft verslagen. De laatste ontwikkeling buiten de bioscoop is de Dolby Surround voor televisie: bioscoopgeluid voor de huiskamer. 'Bezorgdheid is de sleutel tot mijn succes,' zegt Ray Dolby. 'Dat is het verschil tussen een ingenieur, die over het algemeen goed weet hoe hij een probleem moet aanpakken en oplossen, en een uitvinder, die 's nachts badend in koud zweet wakker wordt uit angst dat zijn opzet niet zal slagen.' Dolby is zelf eigenaar van meer dan vijftig patenten. Zijn eerste dateert van toen hij 19 was. Ook privé heeft hij een laboratorium waarin hij aan eigen projecten werkt. Toen hij in 1988 met zijn vrouw en twee zonen met een zwerfauto op reis wilde, ontwikkelde hij een stuurmechanisme dat de moegezeten bestuurder in staat stelt staand te sturen. De stille, wat teruggetrokken Dolby, bijgenaamd Dr. Silence, is nog altijd alleen eigenaar van zijn bedrijf. Een hartaanval een paar jaar geleden heeft zijn ondernemingsgeest niet kapotgemaakt. Zijn nieuwe passie is vliegen. Intussen buigen zijn ingenieurs zich over de vele mogelijkheden die de nieuwe informatiesnelweg Dolby Laboratories te bieden heeft.
|